1. Ile oddechów jest nam potrzebnych na minutę?
U zdrowego człowieka podczas spokojnego oddychania w prawidłowych warunkach ilość oddechów wynosi między 12 a 16 na minutę. Liczba ta spada podczas snu, z kolei w czasie wysiłku fizycznego lub stresu wzrasta. Co ciekawe u noworodków liczba oddechów jest wyższa i wynosi około 40 razy na minutę.
2. Czy można wydmuchać całe powietrze z płuc?
Okazuje się, że nawet robiąc najgłębszy wydech, nie uda się wydmuchać całego powietrza z płuc. To co zostanie to tzw. objętość zalegająca. I całe szczęście że tak się dzieje, bo właśnie ta ilość która zalega, zabezpiecza nas przed „sklejeniem” pęcherzyków płucnych. A raz sklejonych rozkleić już nie można.
3. Ile powietrza przepływa przez płuca w trakcie jednego głębokiego oddechu?
Przy spokojnym oddechu dochodzi do wymiany około 500 ml powietrza. Jest to tak zwana objętość oddechowa. Jeżeli zrobisz głęboki wdech, to wciągniesz o około 2500 ml powietrza więcej( objętość uzupełniająca). Z kolei, robiąc głęboki wydech, najpierw usuniesz powietrze uzupełniające, potem oddechowe, a na końcu powietrze zapasowe z tzw. objętości zapasowej wynoszącej około 1200 ml. Czyli, robiąc głęboki wdech i głęboki wydech przez Twoje płuca przepłynie 4200 ml powietrza. Tyle właśnie wynosi pojemność życiowa płuc.
4. Co ma kolej do oddechu, czyli jakie są tory oddechowe?
Najczęściej mówi się o dwóch torach oddechowych (wzorcach oddechowych), piersiowym i brzusznym. Tor oddechowy piersiowy angażuje do pracy głownie górną część klatki piersiowej, natomiast tor oddechowy brzuszny przeponę, a ściślej mówiąc dolną część klatki piersiowej oraz brzuch. Uważa się że torem oddechowym piersiowym częściej oddychają kobiety, a brzusznym mężczyźni. W rzeczywistości tych torów oddechowych jest dużo więcej i można mówić o torze oddechowym przeponowo-brzusznym, dolnożebrowym, górnożebrowym czy mostkowym. Wielu z nas oddycha torem mieszanym.
5. Oddychać przez nos, czy przez usta?
Aktualnie obserwuje się, że część ludzi oddycha przez usta. Przyczyn takiego stanu rzeczy może być wiele, np. przebyta choroba górnych dróg oddechowych, wady w budowie anatomicznej czy wypadki. Jednak utrwalenie takiego wzorca oddechowego niesie negatywne skutki dla naszego organizmu. Oddychanie przez usta angażuje głownie górną część klatki piersiowej i dodatkowo stymuluje do pracy mięśnie szyi. Te z kolei ulegają przeciążeniu, a nasz organizm odbiera takie oddechy jak sytuację stresową. Dodatkowo, oddychanie przez usta wysusza jamę ustną czy powoduje zmiany jej flory bakteryjnej. Trochę inaczej wygląda sytuacja w przypadku oddychania przez nos. Po pierwsze, powietrze zanim dostanie się od płuc, jest oczyszczane, nawilżane i ocieplane. Budowa nosa powoduje, że wdychane powietrze musi pokonać pewien opór, co toruje oddychanie przeponowe, czyli angażuje do pracy ważny mięsień oddechowy jakim jest przepona. Myślę że odpowiedź na pytanie czy oddychać przez nos czy przez usta nasuwa się sama.
6. Jak sprawdzić, jak oddycham? Na co zwrócić uwagę?
Usiądź wygodnie, wyprostuj plecy, połóż jedną rękę na klatce piersiowej drugą na brzuchu powyżej pępka. Zamknij oczy i weź kilka głębokich oddechów, skup się na swoim ciele i zaobserwuj w które miejsce trafia powietrze, która ręka unosi się podczas wdechu i opada podczas wydechu. Zaobserwuj jak długo trwa wdech, a jak długo wydech, jaka jest między nimi proporcja. Czy pojawia się przerwa pomiędzy wdechem a wydechem? A może zauważasz krótkie zatrzymanie po wydechu? Czy napina się szyja albo unoszą się barki? Czy bierzesz wdech nosem czy ustami, jak wypuszczasz powietrze? Daj sobie trochę czasu.
Autor: Sandra Kołosowska-Tomaszewska
Artykuł powstał w oparciu o źródła:
Bogusław Marecki „Anatomia funkcjonalna”
Waldemar Lewiński „Anatomia i Fizjologia człowieka”
Sandra Osipiuk „Oddychanie przez nos w procesie reedukacji oddechowej – sprawdź, jakie ma znaczenie” Fizjoterapia Funkcjonalna Kwiecień 2018 nr 4 (13)